Canada, Mỹ ngày 1-10 (giờ Việt Nam) đạt được thỏa thuận cuối cùng về điều chỉnh Hiệp định Thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA) gần 25 năm tuổi, và tất nhiên bao gồm cả Mexico. Tên gọi mới của NAFTA phiên bản 2.0 là Hiệp định Mỹ-Mexico-Canada (USMCA).
Đây là quả ngọt được chờ đợi sau hơn 1 năm đàm phán miệt mài và gay gắt để cải tổ một hiệp ước mà Tổng thống Mỹ Donald Trump đã chỉ trích là “thảm họa”. Vấn đề khúc mắc lớn nhất nằm ở bàn đàm phán Canada và Mỹ. Khác với các vòng đàm phán trước đó khi Ngoại trưởng Canada Chrystia Freeland tới Washington, vòng đàm phán này diễn ra qua điện thoại. Và cuối cùng, cả hai đã vượt qua những khác biệt sau khi cả hai bên chấp nhận một số điều kiện nhượng bộ đặt ra, đưa ra thỏa thuận bao gồm khu vực 500 triệu cư dân và mang về 1.000 tỷ USD thương mại mỗi năm. “Đây là một ngày tốt cho Canada”, Thủ tướng Canada Justin Trudeau đã nói như vậy.
Để đổi lấy một thỏa thuận, chính phủ của Thủ tướng Canada Justin Trudeau phải sẵn sàng đáp ứng yêu cầu của Mỹ muốn thâm nhập sâu hơn vào thị trường sữa của Canada. Và rồi, trong khuôn khổ của thỏa thuận, Mỹ được tăng khả năng tiếp cận với thị trường sữa của Canada. Thỏa thuận cũng bảo vệ ngành công nghiệp ô-tô của Canada trước nguy cơ bị Mỹ áp thuế. Trước đó, Mỹ và Mexico đạt được thỏa thuận về nguyên tắc nhằm tái cân bằng thương mại trong lĩnh vực ô-tô giữa hai nước, đồng thời hiện đại hóa NAFTA với các chương mới về thương mại kỹ thuật số và nâng cao các tiêu chuẩn về lao động và môi trường. Theo đó, tỷ lệ nội địa hóa đối với sản phẩm ô-tô trong khu vực sẽ được nâng lên 75% so với mức 62,5% hiện tại; 40-45% giá trị xe phải được sản xuất từ các khu vực có mức lương ít nhất là 16 USD/giờ; và 75% lượng thép của xe phải được sản xuất tại Bắc Mỹ.
Chính trường 3 nước cũng dậy sóng cùng với diễn biến này. Tổng thống Trump, vốn theo đuổi chính sách “Nước Mỹ trên hết”, cần thỏa thuận thương mại này để lấy lòng cử tri khi cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ đang đến gần trong bối cảnh đảng Cộng hòa của ông đang nỗ lực để kiểm soát Quốc hội. Tổng thống Trudeau lại không muốn bị đứng trước tình thế nguy hiểm trước thềm cuộc tổng tuyển cử diễn ra vào năm tới ở Canada sau khi nước này đứng trước nguy cơ bị đóng băng trong một thỏa thuận Mỹ-Mexico đạt được hồi tháng 8.
THANH VĂN
